چگونگی تشکیل انجمن علمی خودروهای برقی و اهداف آن

صحبت‌های سیامک علیزاده نیا مدیریت راهبرد شرکت ایپکو؛

خودرو سازان آرام آرام به سمت برقی شدن تمایل پیدا می‌کنند. نه اینکه الزاماً موتور احتراقی خودرو حذف شود و یک موتور الکتریکی جایگزین شود، بلکه به آرامی خودروها برقی می‌شوند؛ فرمان برقی می‌شود، انواع بوسترهای برقی به کار گرفته می شوند، تلمبه آب برقی می‌شود و کلی مجموعه برقی به خودروها اضافه می‌شوند. البته سهمی از بازار هم به سمت خودروهای کاملا برقی میل پیدا خواهد کرد. گفته می شود در بازار اروپا نزدیک به ۲ الی ۳ درصد خودروها برقی است و در آینده ای نزدیک به ۱۵ درصد خواهد رسید. البته در خبرگزاری‌ها خیلی از اخبار به صورت داغ و شدید و بزرگنمایی شده منتشر می‌شود. به طور مثال اتفاقاً همین امروز بود که بنده در یک خبر خواندم دولت بریتانیا در شهر لندن از سال ۲۰۲۵ فقط به خودروهای برقی اجازه پلاک می‌دهد. فقط در لندن و نه در کل بریتانیا. چنین اخباری وجود دارد ولی الزاماً به این معنا نیست که به طور کلی خودروها برقی می‌شود. پس حرکت به سمت خودروهای برقی یک الزام است، ولی اینکه همه خودروهای بازار برقی شود اینطور نیست.

از این رو از چند سال گذشته، مدیریت ارشد ایپکو تصمیم به ورود به حوزه تحقیق و توسعه خودروهای برقی شده (Electrified Vehicles) گرفته است و “راهبرد برقی‌سازی” را در کنار گسترش استفاده از “راهبرد گسترش خودروهای گازسوز” در صدر راهبردهای کلان ایپکو قرارداده است. با همت و تلاش همکاران عزیز و کارشناسانی که زحمت کشیدند از حدود ۱۰ سال پیش هم خودروهای دو رگه را شروع کردیم و در حال حاضر نسل سوم از خودروهای برقی را کار کردیم البته می‌توانم بگویم نسل چهارم را، اگر ابتدای شروع به کار آن را بگویم سمند ریزدورگه که در سالهای خیلی پیش برقی شده بود به عنوان نسل اول. بعد از آن خودروهای برد افزا (range extender) بود که سه نمونه خودرو دو رگه رانای سبز، سفید و خاکستری بود و در سال ۹۲ توسط ریاست جمهوری در محوطه پاستور رونمایی شد. خودرو رانا سبز دو رگه حدود ۱۰ هزار کیلومتر در شهر تهران پیمایش نمود و نتایج خیلی خوبی را به دست آوردیم.

با این سابقه فعالیت‌ها و پژوهش‌ها، تصمیم جدی گرفتیم که ذینفعان در این مقوله را دور هم جمع کنیم. ذینفعانی چون مصرف‌کننده، قانونگذار، دانشگاه‌ها، کسانی که زیرساخت را آماده و بستر را مهیا می‌کنند، یکی دیگر از ذی‌نفعان باطری ساز است و مسلماً یکی دیگر نیز خودروساز و حتی واردکنندگان خودرو، نهایتاً پیش قدم شدیم برای اینکه یک انجمن علمی که همه ذی‌نفعان در کنار هم قرار بگیرند را ایجاد نماییم. یکی از اهداف تشکیل انجمن این بود که جلوگیری کنیم از کارهای موازی؛ هم افزایی داشته باشیم به جای موازی‌کاری.

نقشه ایپکو را اینگونه ترسیم کردیم که یک مجموعه‌ساز (integrator) باشیم. ما نمی‌خواهیم به موضوع باتری یا سیستم خنک‌کاری خودروهای برقی وارد شویم، اگر بخواهیم مجموعه‌ساز خوبی باشیم، در این مسیر باید تأمین‌کنندگان و قطعه‌ساز خوبی هم داشته باشیم و یکی دیگر از این ذینفعان این مقوله قطعه‌ساز شد.

در این انجمن سعی کردیم قدما و فعالان این عرصه را به عنوان هیئت مؤسس دور هم جمع کنیم. اگر بخواهیم نفرات اصلی را نام ببریم؛ آقای دکتر آسایی از همان ابتدا که سازمان خودروهای هیدروژنی و برقی در ایران خودرو برقرار شد مسئولیت آن را داشتند و  حدود بیست سال پیش ایشان در دانشگاه تهران آزمایشگاه خودروهای هیبریدی را راه اندازی نمود، به اصرار از ایشان دعوت نمودیم. از آقای دکتر ابری‌نیا دعوت نمودیم که از سالیان پیش در این زمینه فعالیت داشتند. آقای دکتر بطحایی دانشگاه خواجه نصیر، آقای دکتر اصفهانیان دانشگاه تهران، آقای دکتر کاکایی از دانشگاه علم و صنعت، آقای دکتر منهاج از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، آقای دکتر تهامی از دانشگاه صنعتی شریف، آقای دکتر آیتی از دانشگاه تهران، آقای دکتر چیت‌ساز از دانشگاه صنعتی اصفهان و آقای دکتر خورشیدی از دانشگاه اراک. سعی شده از گرایش‌های متفاوت مهندسی برق قدرت، الکترونیک،کنترل، مکانیک، خودرو و انرژی در ساختار اولیه هیئت مؤسس باشند و اساسنامه هم به نحوی تنظیم شده است که در ساختار اعضا و هیئت رئیسه بتوانند همه گرایش‌‌های مرتبط حضور داشته باشند. سعی نمودیم هم از قدما در این جرگه باشند و هم از جوانان. در صنعت نیز از مگاموتور آقای مهندس معتمدی، از مرکز تحقیقات ایران خودرو آقای مهندس صالحی‌سده به عنوان قدمای این صنعت و از شرکت سایپا آقای مهندس فرنیا که همگی سابقه مدیریت پروژه‌های توسعه خودروهای برقی و هیبریدی را داشتند، حضور پیدا کردند.

در انتهای سال ۹۸ تأسیس اولیه انجمن را انجام دادیم؛ بعد از یک سال رفت و آمد و تعامل با معاونت پژوهشی وزارت علوم توانستیم ایشان را توجیه کنیم که این چنین انجمنی نیاز است. اعضا را هم مرتب تغییر دادیم تا مورد رضایت آن معاونت واقع شد. در حال حاضر اساسنامه را مصوب کردیم و ان‌شاءالله در کنفرانس اخیر که در دانشگاه علم و صنعت  برگزار می‌شود، شروع به عضوگیری می‌کنیم.  در حال حاضر  دبیر موقت انجمن یا هماهنگ کننده انجمن به عهده ایپکو است.

به طور کلی می‌توان این طور بیان کرد که ما از تجربه انجمن علمی موتور احتراق داخلی استفاده کردیم و سعی نمودیم در این انجمن جدید (خودروهای برقی) مرکزیت با ایپکو نباشد و توسعه کلی داشته باشیم. اکثر دانشگاه برتر را دخیل کنیم و کسانی که سابقه فعالیت را دارند حضور داشته باشند و از صنعت هم ایپکو و مگاموتور به عنوان فعالان عرصه موتوری و سایپا و ایران‌خودرو به عنوان سازندگان خودرویی حضور داشته باشند.